Leek – Van de vele giften aan Museum Nienoord verdient deze wel vermelding: gedaan door Patrick Hummel uit Oldebroek, door hem gevonden tijdens zijn werk als boomverzorger, en gezien de vindplaats afkomstig uit de eigen omgeving: een stenen kanonskogel. Hummel schonk deze aan Museum Nienoord, zodat de hele omgeving ervan kan komen meegenieten.
Bij deze kogel werd als eerste gedacht aan Bommen Berend, wiens huurlingen in 1672 hier kwamen rondschieten. Maar museummedewerkers schatten deze kanonskogel nog ouder in. Deze kogel meet zo’n 8 centimeter doorsnee, dus is geschikt voor huiskanonnen. En het materiaal is Bentheimer zandsteen. In de late Middeleeuwen importeerden de borgheren blokken natuursteen, om daar thuis ronde kogels uit te laten houwen.
Huiskanon
De borg Nienoord dateert uit het begin van de 16e eeuw; de kogel kan vanuit hier zijn afgevuurd maar ook door of vanuit een naburig, vijandig steenhuis. Directeur Museum Nienoord Geert Pruiksma; “We weten dat de borgheren van Nienoord naburige steenhuizen lieten afbreken voor bouwmateriaal maar ook voor de eigen veiligheid. De Auwema’s bijvoorbeeld bleven geduchte concurrentie bieden aan de van Ewsums. Veel steenhuizen beschikten over een huiskanon, Nienoord had er in de tijd van Bommen Berend zelfs meer dan twintig. Wellicht kan deze kogel via de steensoort, het nog zichtbare houwwerk op het oppervlak of een ander detail nog eens worden gekoppeld aan andere informatie. Tot die tijd blijft het gissen hoe, wanneer en waarom de kanonskogel hier landde.”
Geschiedenis
Naast Nienoord beschikt ook Dokkum nog over kanonnen maar die zijn 19e eeuws. Een Sneker kanon staat nog in het Fries Scheepvaart Museum. Maar Hummel hoefde niet te twijfelen: hijzelf komt uit de omgeving (Oldebroek), het bedrijf waarvoor hij werkt, Erenstein Boomverzorging eveneens (Roden), de kogel lag in de buurt en op Nienoord staan nog eeuwenoude kanonnen op hun oorspronkelijke plek.
Bij de overhandiging schoof Gert de Vries aan als coördinator buitendienst van de gemeente. Zowel de familie van Hummel als die van de Vries bleek uit deze omgeving te stammen. Ze concludeerden dat de kogel zelfs zou kunnen zijn gehouwen of afgevuurd door een gezamenlijke voorouder. De geschiedenis blijkt vaak dichterbij, dan je denkt!
