LEEK – Kunst- en dansliefhebbers tot uit Den Haag, Den Bosch en Amsterdam, ‘oude en nieuwe’ inwoners uit Leek en omgeving, bewoners uit AZC’s in onder meer Groningen, Assen en Delfzijl: ze troffen elkaar zaterdag in Museum Nienoord.
Om te luisteren naar de verhalen van exposanten Lubna Yaseen en Sattar Kawoosh, Nederlands Reisopera-directeur Nicolas Mansfield en om de dansvoorstelling over zich heen te laten komen van Ahmad Joudeh. Dat alles midden in de tentoonstelling ‘Kunst op het kruispunt, verhalen van vluchtelingen’.
Lubna Yaseen behoort tot de meest invloedrijke auteurs en publicisten uit het Arabisch taalgebied en vertelde in Nederland een handicap te hebben: haar taalachterstand hier. Zij had schilderkunst gekozen als nieuw uitdrukkingsmiddel en dankte Museum Nienoord voor het podium dat zij nu krijgt om nu zij een huis in Groningen toegewezen kreeg, te blijven communiceren met de buitenwereld.
Sattar Kawoosh toonde zijn schilderkunstige spel met figuratie en abstractie, waardoor zijn werk soms symbolistisch overkomt, maar soms in delen fotorealistisch. Bijvoorbeeld in de serie portretten van bekende Nederlandse dichters. Kawoosh zei naar Nederland te zijn gekomen voor het licht in de Nederlandse schilderkunst, maar zich pas echt te realiseren wat het Nederlandse licht inhoudt sinds hij zijn Friese vrouw vond: Alie. Nicolas Mansfield is naast zijn werk als directeur van de Nederlandse Reisopera een bekend en veelgevraagd pleitbezorger voor het welzijn van mensen die vanuit de verdrukking naar Nederland uitwijken. Zijn verhaal over danser Ahmad Joudeh was adembenemend.
Ahmad Joudeh zijn keuze voor dans had in de familie al een oorlogje veroorzaakt maar dat was overschaduwd door een veel ernstiger oorlog. Hierbij zag hij vrienden en familieleden voor zijn ogen sterven. Voordat de oorlog in Syrië begon, was Ahmad Joudeh al een bekendheid in het Midden Oosten. Óp 17-jarige leeftijd won hij al een internationale variant van ‘So you think you can dance’. Zijn eerst optreden was in het eeuwenoude amfitheater van Palmyra, waar IS nu executies uitvoert. Joudeh had al een aantal grote projecten op zijn naam staan, zoals de choreografie van grote shows bij internationale filmfestivals. Met een stage bij het Nationaal Ballet ontliep hij op het nippertje zijn militaire dienst, anders was hij voorin de troepen gezet om als danser snel afgeschoten te worden. De geheime dienst zat hem al langer op de hielen.
Het waren de documentaires van Roozbeh Kaboly, die Ahmad Joudeh bekendheid gaven over de hele wereld. Bekend zijn en herkend worden dat was Joudeh wel gewend, maar hij zei het nog altijd bizar te vinden dat die verschrikkelijke oorlog van hem een soort cultfiguur had gemaakt. Dansend op de puinhopen van omgekomen familieleden om hun ziel te eren, en met weeskinderen om bij hen de moet er in te houden. Die houding had Museum Nienoord gemotiveerd om de tentoonstelling ‘Kunst op het kruispunt, verhalen van vluchtelingen’ aan hem op te dragen, niet wetende dat hij de oorlogsdans zou ontspringen en de tentoonstelling in letterlijk levende lijve zou ontmoeten. In de bioscoopzaal van Familiepark Nienoord werd de documentaire van Roozbeh Kaboly gratis vertoond, de museumzaal zelf was ook afgeladen vol bij de komst van Ahmad Joudeh zelf.
Robin van Zutphen van het Nationaal Ballet had met hem een choreografie opgebouwd, waarin Joudeh alles kwijt kon dat de danskunst vermag, en waarbij allerlei thema’s tot uitdrukking kwamen. Opgesloten zijn, nagejaagd worden, uit gevangenschap breken om passie te volgen, familieleden en vrienden zien lijden, opstijgen in ultieme danspassen. Voor veel bezoekers was dit het absolute hoogtepunt van de dag.
In een reactie na afloop zei museumdirecteur Geert Pruiksma bijzonder geroerd te zijn. Hij had ’s nachts nog geprobeerd al chattend de broer van Amjad door de nacht te praten: Amjad kon niet slapen vanwege beschietingen, als IS kogels stuurde dan zond Amjad muzieknoten terug die ze moesten kunnen horen. Op Pruiksma zijn reactie dat veel Nederlanders in gedachten bij Amjad en zijn moeder en zuster zijn, reageerde hij dat hij zich in het diepst van de nacht nog niet alleen voelde, dankzij zijn schilderijen om zich heen. De volgende ochtend vroeg had Pruiksma danser Ahmad gevraagd om zijn meest bijzondere bezit mee te nemen, voor de fotoshoot met Ewoud Broeksma en Mahmod Alkharat. Onmiddelijke reactie van Ahmad: dat is een schilderij van mijn broer, dat neem ik mee.
In Museum Nienoord zal niemand zich zondag alleen hebben gevoeld. Dankzij de massale belangstelling. En dankzij het schilderij van Amjad Joudeh.
