Westerkwartier – Burgemeester Ard van der Tuuk heeft een 4 Mei-toespraak gehouden die hieronder is te lezen en is te zien in een video.
Beste Westerkwartierders,
Op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en de oorlogen daarna. Met het verdwijnen van de generatie die de Tweede Wereldoorlog bewust heeft meegemaakt, is de urgentie om hun kennis en hun verhalen over te dragen aan de volgende generaties groter dan ooit.
Over wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Westerkwartier is gebeurd, zijn vele verhalen te vertellen die we niet mogen vergeten. Verhalen over mensen, zoals u en ik, die in het geweld van de oorlog groot onrecht is aangedaan of zelfs hun leven hebben moeten geven. Ik wil graag drie van deze verhalen met jullie delen.
Het eerste verhaal begint op dinsdag 9 maart 1943. Dirk Boonstra is een 43-jarige politieagent in Grootegast. Hij woont in Grijpskerk, op de bovenverdieping van het gemeentehuis. Dirk krijgt van de bezetter het bevel om zeven joodse medeburgers op te pakken. Hij weigert resoluut. In de wetenschap dat dit ook iets kan betekenen, niet alleen voor hemzelf maar ook voor zijn vrouw en zijn vijf kinderen. De bezetter aarzelt niet. Dirk Boonstra wordt samen met zijn collega’s van marechaussee in Grootegast opgepakt en overgebracht naar kamp Vucht. Bij wonder overleven alle mannen. Alle mannen behalve Dirk Boonstra. In 1988 heeft de staat Israël hem de Yad Vashem onderscheiding postuum toegekend. En hij wordt daarmee onderscheiden als ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’. In het voormalig gemeentehuis van Grijpskerk hangt nu nog steeds een portret van Dirk Boonstra. Omdat we hem en zijn moed blijven herinneren.
Het tweede verhaal dat ik met hem wil delen gaat over Hendrik Top. In 1944 is hij is 56 jaar en woont aan de Hoofdstraat in Grootegast. Op 13 juli van dat jaar komt een Sicherheitsdienst-commando bij hem langs om zijn zoon Piet te arresteren. Hendrik weigert te zeggen waar Piet is en wordt ter plekke doodgeschoten. Piet weet uiteindelijk via de zolder te ontkomen aan de SD. Hoe gruwelijk en onrechtvaardig is de oorlog, waarin een vader wordt gedood wanneer hij zijn zoon bescherm. Laten we Hendrik top, zijn vaderliefde en moed niet vergeten. Voor Hendrik en Dirk, en de andere mensen die tijdens de oorlog omkwamen, zijn in het Westerkwartier monumenten opgericht.
Ik sta hier voor het monument in Trimunt. Hier heeft het derde verhaal plaatsgevonden. Op 3 mei 1943 zijn zestien onschuldige inwoners van De Haar hier gefusilleerd door de bezetter. En waarom? Omdat de bezetter wat boomstammetjes, die op de weg waren gelegd, opvatte als een sabotage-actie van de Duitse radarpostallier. Hoe gruwelijk en onrechtvaardig is de oorlog. Dit monument in Trimunt en alle andere monumenten helpen ons de verhalen te blijven herinneren en de getroffenen te herdenken. Uit respect en eerbied naar hen en als waarschuwing naar de toekomst. Dit nooit meer.
We hadden op 4 mei 20.00 uur hier en op alle andere herdenkingsplekken in onze gemeente het liefst samen gestaan. We hebben echter nog steeds te maken met de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus. En dat is de reden dat we ook dit jaar niet samen bij een monument kunnen gedenken en herdenken. Samen in verbondenheid en in dankbaarheid en respect naar zij die hun leven gaven.
Maar herdenken kan altijd, in je eigen tijd en op je eigen gelegenheid. En om die reden hebben de gezamenlijk 4 mei comités dit jaar een boekje uitgebracht waarin fietsroutes langs de verschillende monumenten in onze gemeente zijn opgenomen. Zes routes, met daarbij de verhalen. Verhalen van joodse medeburgers, verzetsstrijders, militairen, en onschuldige burgers die het slachtoffers zijn geworden van de oorlog. Zodat u kunt herdenken. Op uw wijze en dat zo de verhalen gehoord en verteld blijven worden.
Op dat we nooit vergeten.
