Westerkwartier – Hoe denkt u over de wens van de burgemeester en wethouders van Westerkwartier om vanaf 2024 bij intochten in onze gemeente geen zwarte Pieten meer te willen? Sinds 2019 zijn er al geen volledig zwart geschminkte Pieten meer te zien in het Sinterklaasjournaal en bij de landelijke intocht. Dit naar aanleiding van stevige protestacties van Kick Out Zwarte Piet (KOZP).
Laatste keer
Bij de intocht in Leek waren er dit jaar zowel roetveeg als zwarte Pieten aanwezig. Als het aan B&W ligt was dit ook in het Westerkwartier de laatste keer. Het college doet voor de komende jaren een dringend beroep op de organisatoren om geen volledig zwart geschminkte Pieten meer mee te laten lopen.
De gemeenteraad kreeg deze week van het college van B&W een brief waarin ze uitlegt waarom ze vanaf 2024 niet meer aanwezig zal zijn bij intochten waar volledig zwart geschminkte Pieten aan meedoen. De fractie van de lokale partij VZ Westerkwartier heeft enige bedenkingen bij deze keuze en hoort graag hoe onze inwoners hier over denken.
Kick Out Zwarte Piet
De aanhangers van deze actiegroep streven sinds 2014 de afschaffing van zwarte Piet door middel van protestacties. Deze acties zijn gericht tegen traditioneel geschminkte zwarte Pieten en worden gehouden tijdens diverse intochten van Sinterklaas in dorpen en steden. Op hun website staat te lezen waarom zij denken dat het uiterlijk van zwarte Piet te maken heeft met de Nederlandse slavernijgeschiedenis en daarom volgens hun racistisch is.
Black Face
KOZP maakt ook de vergelijking met een Amerikaanse nare, racistische gebruik uit begin 19e eeuw. Toen werden zwart geschminkte toneelspelers opgevoerd om een karikatuur van een Afro-Amerikaanse slaaf te tonen. Volgens VZ Westerkwartier raadslid Johan de Vries lijkt een overeenkomst op het 1e gezicht best aannemelijk.
Johan de Vries van VZ zegt hierover: “Ik heb dit zelf zo nooit ervaren en wilde daarom weten hoe het nu echt zit. Ik heb er uitgebreid onderzoek naar gedaan en het zit toch echt anders als KOZP denkt. Zwarte Piet heeft geen link met de Amerikaanse Black Face of met de slavernij”
Kinderschrik en Krampus :
Johan: “Zoals de Europese geschiedenis ons leert zijn er vele vroegere Germaanse/Keltische volksgewoontes en feesten overgenomen en aangepast als gevolg van het christelijke geloof wat vanuit Rome over heel Europa werd uitgespreid. “Zo kenden de vroegere Germanen demonische kinderschrikfiguren.
Deze vaak demonische wezens vinden we nu bijvoorbeeld nog in de Alpenlanden onder de naam Krampus. Een zwarte duivel die stoute kinderen straft en meeneemt. Dit demonische figuur werd door Rome zoveel mogelijk vervangen door /aangevuld met de Roomse heilige bisschop Nicolaas van Myra.
Zwarte Piet
Volgens het Leekster raadslid blijkt uit meerdere vroegere kenmerken dat ook onze Zwarte Piet afstamt uit diezelfde Germaanse traditie als Krampus. Zo had Piet in de vorige eeuw nog een zak voor stoute kinderen, een roede en zakjes zout. Vergelijkbaar met Krampus.
Ook uit de gekozen naam komt dit duivelse karakter naar voren. Het is volgens de Vries een link naar een Bijbelverhaal over Petrus die als de duivel werd aangesproken door Jezus. Hier komt ook de naam voor een middeleeuwse kaartspel en de gezegde: Iemand de zwarte piet toespelen, vandaan. Piet komt van Petrus en de kleur Zwart is een symbool van het kwaad.
Jan Schenkman en de Heilige Mauritius
Zoals ook KOZP beschrijft heeft een Amsterdamse leraar Schenkman in 1850 voor het eerst een kinderboekje geschreven over Sinterklaas en zijn helper. Volgens het VZ raadslid wilde hij af van de kinderschrik en wilde er een kindvriendelijker feest van maken.
Sinterklaas werd daarom afgebeeld als een Roomse bisschop en zwarte Piet als een Afrikaanse man ipv een zwarte duivelse figuur. De tekeningen bij een herdruk in 1907 werden gemaakt door Petrus van Geldorp, die ook voor Roomse kinderbladen tekende.
Volgens de Vries gebruikte van Geldrop bij zwarte Piet hiervoor de al vanaf de 13e eeuw gangbare afbeelding van de door Rome heilig verklaarde Afrikaanse legeraanvoerder Mauritius. Sint-Mauritius werd de patroonheilige van keizers van het Heilige Roomse Rijk en later ook van diverse Zwitserse, Franse, Duitse, Oostenrijkse en Italiaanse steden , dorpen en adel. De stad Coburg is hier een voorbeeld van. Op verschillende Duitse gemeentewapens werd Mauritius als een zwarte man afgebeeld.
Schelpengrot Nienoord en zwarte Piet
Rond 1700 is de unieke schelpengrot (Italiaans ontwerp) van Nienoord gebouwd in opdracht van de Duitse graaf Georg Wilhem von Inn- und Kniphausen. Hij is slotheer geweest van 1665 tot 1709 en is getrouwd geweest met jonkvrouw Anna van Ewsum. Naast de aangebrachte schelpenversieringen zijn er door de Italiaanse stukadoors ook 2 hoofden van een zwarte man geplaatst. De gelijkenis met onze zwarte Piet is duidelijk. Volgens Johan zijn ook dit afbeeldingen gebaseerd op de Roomse patroonheilige Sint Mauritius en niet van tot slaaf gemaakten.
Begrip
Volgens het VZ raadslid is hij er van overtuigd dat zwarte Piet niet racistisch is bedoeld. Hij geeft aan wel begrip te hebben voor het feit dat met name niet- witte mensen er toch een ongemakkelijk gevoel bij kunnen hebben.
Roetveegpieten vind Johan niet praktisch. Johan kan zich daarom goed voorstellen dat we niet alleen zwart maar ook wit of in andere kleuren van de regenboog geschminkte Pieten gaan gebruiken. Dit moet echter niet opgelegd worden maar vanuit de samenleving zelf komen.
Hoe denkt u erover?
Leeft deze discussie ook bij u? Hoe denkt u over het besluit van B&W? Laat het weten in een reactie op socialmedia of stuur een email naar [email protected].
