LEEK – Stolpersteine zijn stenen waarmee slachtoffers van de naziterreur worden herdacht en geëerd. In de gemeente Leek werd vooral de joodse gemeenschap getroffen door deze terreur. Het dorp Leek kende tot 1942 een omvangrijke joodse gemeenschap.
In juli en november van dat jaar werden bijna alle joodse inwoners via Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz, Bergen-Belsen en Sobibor en daar vermoord. Van de weggevoerde Joden is niemand teruggekeerd. Gelukkig is er nog iets overgebleven dat herinnert aan de bijna twee eeuwen geschiedenis van de joodse gemeenschap: de begraafplaats aan de Roomsterweg en het voormalige schoolgebouwtje voor de joodse kinderen, nu het museum “het Joodse Schooltje” aan de Samuel Leviestraat.
In de Tweede Wereldoorlog zijn in onze gemeente naast de joodse inwoners ook verzetsstrijders gedood door de Duitse bezetter.
In de gemeente Leek is een werkgroep die een blijvende herinnering aan genoemde slachtoffers realiseert door deel te nemen aan een kunstproject van de Duitse kunstenaar Günter Demnig. Voor de woningen waar slachtoffers van de naziterreur hebben gewoond en van waaruit ze zijn weggevoerd, wordt in de straat of de stoep een kleine gedenksteen met een messing plaatje geplaatst met daarop de naam en enkele gegevens van deze vroegere plaatsgenoot. De kunstenaar noemt de gedenksteentjes Stolpersteine, letterlijk vertaald struikelstenen. Wil je de tekst lezen op de steen, dan moet je enigszins buigen waarmee je als het ware respect toont voor hem of haar die op een ellendige manier om het leven is gekomen.
Er liggen in Europa al zo’n 55.000 stenen. Je “struikelt” erover, je wordt aan de tweede wereldoorlog herinnerd en de jongste generatie ziet wat er is gebeurd en stelt vragen.
In het najaar van 2015 zijn er 13 Stolpersteine gelegd in het dorp Leek, alle voor Joodse slachtoffers. Op vrijdag 6 mei 2016 worden er weer stenen ingemetseld in trottoirs vóór huizen. Nu op drie plaatsen in Leek: De Dam, H.J. Smitstraat en de Midwolderweg (ongeveer 10.00 uur-11.00 uur). Met een oude ESA-bus worden de betrokkenen vervoerd naar Oostwold en Enumatil. In beide plaatsen wordt een steen gelegd: voor dhr. Stein en dhr. Croeze.
Vervolgens gaat de bus naar Zevenhuizen. Vanuit het verenigingsgebouw naast de witte kerk, vertrekt de bus naar Jonkersvaart, bij de brug (gemeente Marum), dan naar Bremen, Haspel Boven en de Kokswijk. Op alle plaatsen wordt een Stolperstein geplaatst. Na deze ceremoniën van 6 mei 2016, zijn er nog zo’n 40 stenen besteld. Gunter Demnig, de kunstenaar, kan ze niet alle tegelijk leveren, dus er zijn in het komende jaar nog enkele ceremoniën, vooral in het dorp Leek, waar veel joodse mensen zijn omgebracht.
Een ieder die bij een ceremonie wil zijn kan natuurlijk even komen kijken op vrijdag 6 mei 2016.
Kort samengevat:
10.10 uur op De Dam (bij winkel terStal)
10.15 uur H.J. Smitstraat
10.30 uur Midwolderweg
11.00 uur Oostwold
11.30 uur Enumatil
13.00 uur Zevenhuizen (verenigingsgebouw bij witte kerk)
13.45 –15.00 uur Vertrek naar de stenen die in Zevenhuizen worden gelegd: Jonkersvaart, Bremen, Haspel Boven en Kokswijk.
Omdat het project zorgvuldig opgezet moet worden, er mag niemand vergeten worden, wil de werkgroep inwoners van de gemeente vragen om na te denken over namen van mensen die door naziterreur om het leven zijn gekomen. De werkgroep probeert dan in elk geval na te gaan wat er met die genoemde mensen gebeurd is.
Regelmatig zal de werkgroep via de media de inwoners van de gemeente Leek op de hoogte houden via de media.
Reacties: [email protected] of telefoon 050-502 99 37 (dhr. S. Homan).
